Pismo Święte nie zawiera teorii powszechnego przeznaczenia dóbr ziemskich a nawet (w niektórych tekstach ) można tam zauważyć skrajną tendencję do podporządkowania dóbr ziemskich jednemu narodowi (Pwt 2,34; 3,6; 7,2; 20,16-18). Z drugiej strony powszechne przeznaczenie dóbr ziemskich nie jest rozumiane jako zaprzeczenie całej własności prywatnej i państwowej. Chodzi raczej o przeznaczenie dóbr dla wszystkich ze względu na solidarność międzyludzką153.
Pierwsze przesłanki dla powszechnego przeznaczenia dóbr ziemskich dostrzec można w opisie stworzenia człowieka. "Rzekł Bóg: 'uczyńmy człowieka na nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad całą ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!'" (Rdz 1,26). Z obrazu tego wywodzić można prawdę o społecznej naturze człowieka, stworzonego do życia we wspólnocie154, czy też prawdę o powołaniu człowieka do panowania nad naturą jako reprezentant Boga na ziemi155. Człowiek otrzymał do dyspozycji wszystko co ziemia może urodzić156.
Również opis zawarcia przymierza z Noem po potopie (Rdz 9,1-3) wskazuje na prawdę o używaniu dóbr nie tylko przez jedną rodzinę lecz całą ludzkość157.Poszczególne pokolenia izraelskie otrzymały własne terytorium (Joz 13,1-21,45). W ramach dwunastu pokoleń każda rodzina otrzymała uprawnienia do uczestnictwa w podziale ziemi drogą losowania. Bóg dalej wyznacza każdemu narodowi własne terytorium (Pwt 38,2; por. Rdz 10,32)158. Zostanie to wyrażone w Dziejach Apostolskich:" On z jednego [człowieka] wyprowadził cały rodzaj ludzki, aby zamieszkiwał całą powierzchnię ziemi. Określił właściwie czasy i granice ich zamieszkiwania "(Dz 17,26)159.
Szczególnym wyrazem powszechnego przeznaczenia dóbr ziemskich jest instytucja własności. Panem Izraela był Bóg Jahwe i On to obiecał, a potem wprowadził naród izraelski do Ziemi Obiecanej, która w związku z tym była uważana za Jego dar i Jego własność, oddaną Izraelowi tylko w użytkowanie160. W świadomości Izraelitów panowało przekonanie, że środki produkcji i ziemia, na której dokonują się procesy produkcyjne, stanowią dar Jahwe ofiarowany jednocześnie całej wspólnocie ludzi Izraela (Pwt 12,1; por. 15,4; 16,20; 17,14 i inne)161.
W Izraelu miało nie być biednych (Pwt 15,4), co powinno zostać osiągnięte za cenę zupełnej wierności Bogu (Pwt 15,5). W następstwie nie zrealizowania Bożego planu trzeba było podejmować środki zapobiegające tendencji ubożenia ludności. Zmniejszono przydział terenów przeznaczonych dla Izraelitów na rzecz cudzoziemców162. Ci natomiast mieli być traktowani na równi z Izraelitami (Kpł 19,33-34)163. Wprowadzono przepisy regulujące korzystanie przez ubogich: wdowy, sieroty, cudzoziemców z dóbr wytworzonych pracą Izraelitów164
W zaistniałej sytuacji Izraela tylko praktyka czynnej solidarności pozwala osiągnąć dobrom ich przeznaczenie powszechne. "Przybysza, który się osiedlił w śród was, będziecie uważać za obywatela. Będziesz go miłował jak siebie samego, bo i wy byliście przybyszami w Ziemi egipskiej"(Kpł 19,34; por. Pwt 10,19).
Ideał powszechnego użycia dóbr, do którego wezwał Bóg Izraelski, nie został osiągnięty na skutek niewierności Bożemu słowu a w szczególności Przymierzu. Stąd przepisy hamujące nadużycia godzące w ubogich: "Kiedy żąć będziesz zboże ziemi waszej, nie będziesz żąć aż do samego skraju pola i nie będziesz zbierać kłosów pozostałych na polu. Nie będziesz ogałacał winnicy i nie będziesz zbierał tego co spadło na ziemię z winnicy. Zostawisz to dla ubogiego i dla przybysza"( Kpł 19, 3-10; por. Pwt 24, 19-21)165.
W Biblii znajduje się wiele fragmentów mówiących o tym, że część dóbr ziemskich jest przeznaczona dla ludzi biednych, cudzoziemców, wdów, sierot. (Prawo Mojżesza (Wj 23,10-11;Kpł 19,9-10; 23,22; Pwt 14,28-29; 16,11; 26, 11; 26, 12-15), Prorocy (Iz 58,7; Ez 22,7; Za 7,10;Ml 3,5), Psalmy ( Ps94,6; 146,9) oraz w Prz 3,27 i Syr 4,1-10). Bóg wręcz ogłasza się gwarantem praw biednych (Ml 3,5; Ps 146,9; Syr 4,5-6). Księga Syracha (4,1) wzywa: "Synu, nie odmawiaj biedakom rzeczy niezbędnych do życia", zatem środki utrzymania należą do biednych, nawet wtedy, gdy nie są oni ich legalnymi właścicielami166.
Niezwykłe prawo do używania dóbr doczesnych zostało wyrażone w przepisie o roku szabatowym (Wj 23,20-22). Prywatni posiadacze gruntów uprawnych nie mogli wtedy spożywać płodów rolnych. Ziemia jawi się w tym okresie jakby była od nich oddzielona, a użytkowana wyłącznie przez ubogich, ponieważ im rzeczywiście miała służyć167.
Z okazji roku jubileuszowego ziemia miała zostać oddana tym spośród ubogich członków narodu wybranego, którzy musieli ją sprzedać. W Księdze Kapłańskiej (Kpł 25,23) można czytać: "Nie wolno sprzedawać ziemi na zawsze, ponieważ ziemia należy do mnie, a wy jesteście u mnie przybyszami i osadnikami. "Chodzi tu o zasadę, że jedynym i prawowitym właścicielem ziemi jest Bóg. Zamieszkujący tę ziemię są co najwyżej dzierżawcami i przechodniami. Dlatego nie ma sprzedaży w ścisłym sensie, lecz mowa jest właśnie o czasowej zmianie właściciela168.
Przykłady ze Starego Testamentu pokazują żywą pomoc ubogim ze względu na solidarność międzyludzką oraz motyw powszechnego przeznaczenia dóbr ziemskich. Wielu Izraelitów znalazło się w wyniku zdarzeń losowych czy niesprawiedliwości w sytuacji nędzy. Do takich należał np. proletariat wiejski, którego tragiczne położenie przedstawia Księga Hioba (24, 2-12). Znaleźli oni oddanych obrońców w osobach proroków, którzy sprzeciwiali się zagrabianiu cudzej ziemi (Mi 2, 2; Iz 5, 8). Zwłaszcza Izajasz zapowiadał autorytetem Boga karę na chciwych bogaczy, trwoniących swoje bogactwo na biesiadach (por. Iz 5,11)169.
Nowy Testament nie zajmuje się, ściśle biorąc, powszechnym przeznaczeniem dóbr materialnych lecz kładzie akcent na dobra duchowe. Dobrem najcenniejszym jest miłosierdzie, dobroć i miłość170..Przeznaczenie powszechne dóbr opiera się na równości i godności wszystkich ludzi stworzonych na obraz Boży171.
Reakcja na niesprawiedliwość względem biednych w Biblii, będąca przejawem miłosierdzia i miłości bliźniego, zawiera w sobie motyw powszechnego przeznaczenia dóbr ziemskich. Jezus nie chciał regulować problem podziału dóbr materialnych. Na odnośne pytanie w sprawie spadku Pan Jezus odpowiedział: "człowieku, któż Mię ustanowił sędzią, albo rozjemcą nad wami"? (Mk 10,21)172.
Można powiedzieć, że motywem powszechnego przeznaczenia dóbr ziemskich kierowały się wspólnoty pierwszych chrześcijan. Św. Łukasz w Dziejach Apostolskich przedstawia sytuację idealną. "Ci wszyscy, co uwierzyli, przebywali razem i wszystko mieli wspólne. Sprzedawali majątki i dobra i rozdzielali je każdemu według potrzeby" (Dz 2, 44-45). Efektem takiej postawy w gminie Jerozolimskiej było to, że nikt z nich nie cierpiał nidostatku (Dz 4,34; por.15,4).Podobne stanowisko zajmuje Św. Paweł w 1 Kor 8-9. Apostoł zaprasza Koryntian do wielkiej wielkoduszności w stosunku do ubogich chrześcijan w Jerozolimie i przestrzega przed egoistycznym posiadaniem dóbr wyłącznie dla siebie (1 kor 6,10; Kol 3,5; Ef 5,5)173.
Reasumując, należy stwierdzić, że według zamysłu Bożego, środki utrzymania należą do biednych. Tylko praktyka czynnej solidarności pozwala, według Biblii, osiągnąć dobrom ziemskim ich przeznaczenie dla wszystkich, nie wyłączając ubogich. Powszechne przeznaczenie dóbr ziemskich jest motywem zasadniczym opcji na rzecz ubogich w Piśmie Świętym.
153 A. Vanhoye, art. cyt., s.9
154 T. Jelonek, Orędzie Starego Testamentu, Kraków 1992, t.I, s.43
155 por. G. von Rad, Teologia Starego Testamentu, Warszawa 1986, s.122
156 A. Vanhoye, art. cyt., s.10
157 por. S. Wypych, Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych. Pięcioksąg, Warszawa 1987, t. I, s.60
158 por. L. Stachowiak, Jak rozumieć Pismo święte Potop biblijny, Lublin 1988, s.40
159 E. Zawiszewski, Problemy społeczne w nauczaniu proroka Izajasza, art. cyt., s.123
160 J. Majka, dz. cyt., s.36
161 J. Jaruzelska, dz. cyt., s.135
162 A. Vanhoye, art. cyt., s.11
163 Motyw traktowania cudzoziemców na równi z Izraelitami wynika z solidarności międzyludzkiej a nie z powszechnego przeznaczenia dóbr ziemskich (Kpł 19,34; Pwt 10,19)
1164 J. Jaruzelska, dz. cyt., s.130
165 A. Vanhoye, art. cyt., s.11
166 tamże, s.12
167 J. Jaruzelska, dz. cyt., s.78
168 S. Grzybek, Rok jubileuszowy, art. cyt., s.115
169169 E. Zawiszewski, Problemy społeczne w nauczaniu proroka Izajasza, art. cyt., s.123.
170 A. Vanhoye, art. cyt., s.13
171 por. H. Skorowski, Godność osoby, art. cyt., s.77
172 A. Vanhoye, art. cyt., s.13
173 tamże, s. 14